dinsdag 25 augustus 2009

Tweede daljaar veldmuis klap voor de kerkuil


Voor het tweede jaar op rij zijn er weinig veldmuizen. Daarom hebben de kerkuilen het moeilijk. Steenuil en torenvalk doen het wel goed; zij zijn wat prooidieren betreft minder kieskeurig dan de kerkuil.

'Het kan niet missen: ze zijn er echt. Regelmatig hoor ik zacht blazen en sissen'. Als je dit op je weblog schrijft, moet je wel zeker van je zaak zijn. Nou, vergeet het maar. De wens was ook hier de vader van de gedachte. Wij hebben, in tegenstelling tot wat ik daar op 2 juni schreef geen jonge kerkuilen! Balen! Als je de kennis over jonge kerkuilen alleen van horen zeggen en uit de boeken hebt, moet je voorzichtig zijn. Ik heb echt vanaf de hooizolder jonge uilen horen sissen. Weliswaar heel zachtjes, maar toch. Ook vlogen er kerkuilen door het hooiluik de hooizolder in en uit. Wel vond ik het paar buitengewoon rustig en ik had grote twijfels over het muizenaanbod. We zijn drie weken in Zwitserland geweest en ik ging er dan ook na een afwezigheid van drie weken van uit, dat het bedelgedrag van de jongen bij thuiskomst aardig aan kracht zou hebben gewonnen. Avonden heb ik tegen schemer weer buiten gezeten. Maar het was akelig stil. De eerste dagen in juli vloog er elke avond één uil door het hooiluik naar buiten – de lichte; in mijn ogen de man – maar die keerde na een uur nog steeds niet terug. Donderdag 2 juli vlogen er om 22.45 uur vlak achter elkaar twee uilen uit. En ook nu hoorde ik zacht piepen. Het geluid kwam echter niet van de hooizolder, maar van opzij van het huis: geen jonge kerkuilen, maar de uitgevlogen jonge steenuilen. Ik ben de zolder op gegaan en ik heb voor het eerst, omdat ik de uilen niet wilde verstoren, de twee nestkasten gecontroleerd. Geen jongen, zelfs geen eieren; wel hier en daar in het strooisel een braakbal. Een teleurstelling, maar eindelijk ook duidelijkheid! Geen jonge kerkuilen dus!

Maar er gloort nog steeds hoop. Kerkuilen kunnen praktisch het hele jaar door broeden. In het topjaar 2007 vlogen er maar liefst 3100 jongen uit. 560 paren hadden zelfs een tweede legsel. Dit en meer uilennieuws is te vinden op www.kerkuilen.nu , de website van de kerkuilenwerkgroep Betuwe-Oost; kijk onder 'actueel'.

De mensen die jaarlijks de jonge kerkuilen in onze regio ringen, vallen van de ene teleurstelling in de andere. Er zijn maar weinig broedparen die tot nu toe succesvol zijn. Veel al jaren bezette locaties zijn verlaten en er zijn heel veel paren die nog steeds geen eieren hebben. Het muizenaanbod is nog slechter dan vorig jaar. In de braakballen van ons uilenpaar vind ik sporadisch een veldmuis en al helemaal geen bosmuis. Ons paar moet het doen met spitsmuizen die kennelijk in redelijke aantallen aanwezig zijn. Maar die insecteneters wegen, vergeleken met een veldmuis, maar weinig. Eén veldmuis komt wat gewicht betreft overeen met vier bosspitsmuizen. Daar moeten er dan heel van gevangen worden, voordat het vrouwtje kerkuil voldoende reserve heeft opgebouwd om eieren te kunnen leggen.

Ik heb de laatste veertien dagen bijna dagelijks bij invallende duisternis buiten gezeten. Elke avond zag ik beide uilen door het luik naar buiten vliegen en ze zijn actiever en luidruchtiger dan in april. Wie weet levert het, als de muizenstand aantrekt, bij ons toch nog een broedgeval op. Als het dit jaar niet is, dan maar het volgende jaar. Binnenkort plaatsen we op de Paddepoel een aantal muizenruiters. Zo'n voorraadschuur voor muizen bestaat uit een driehoekig frame, opgebouwd met schoven tarwe. Als ik de muizen verwen, gaan onze uilen vroeg of laat wel broeden.

Wat de steenuilen en de torenvalken betreft, alleen maar goed nieuws: er zijn bij ons vijf jonge valken en drie jonge steenuilen uitgevlogen. De kleine uiltjes sissen en blazen tegen schemer en bedelen nog om voedsel. Ze vliegen inmiddels uitstekend en koesteren zich overdag in een hoogstam juttepeer in het zonnetje op nog geen tien meter van mijn werkkamer. Het succes van de torenvalken en de steenuilen is verklaarbaar, omdat zij heel wat minder kieskeurig zijn wat betreft de prooidieren dan de kerkuil. Onze torenvalken hebben veel jonge ringmussen, waarvan het bij ons in de knotwilgen en nestkasten wemelt, aangevoerd. Steenuilen nemen, als er weinig muizen zijn, genoegen met kleine prooien zoals kevers en hun larven en vooral regenwormen. Een tijdje geleden heb ik een oproep gedaan of lezers steenuilen op hun erf of in de regio wilden melden. Dat heeft veel reacties opgeleverd. Komend najaar gaan we daar wat mee doen. Dat de uiltjes de moeite waard zijn, blijkt wel uit het verslag van Wilma van Keijsteren in Sambeek: 'Nadat de jonge steenuiltjes zich een maand geleden buiten de nestkast lieten zien, vertoeven ze inmiddels al wat minder vaak in de buurt van de kast. Helemaal vergeten zijn ze hun plaats van herkomst nog niet. Vooral bij mooi weer zitten ze vaak in de oude perenboom en af en toe wipt er ook nog wel een de kast in. Omdat de perenboom niet zoveel blad heeft, zijn hun gangen goed te volgen. Op een bepaald moment heb ik ze zelfs met zijn vieren tegelijk in de boom zien zitten. Toen de uiltjes hun vliegbrevet nog niet hadden, zag ik er een tegen de stam van de boom omhoog klimmen. Tijdens de klimpartij werd er steeds even gerust om dan weer verder te klauteren. Dit heb ik een paar keer gezien, 's avonds laat en 's morgens vroeg. Beide ouders hebben hun jongen goed gevoerd. In de schemering vlogen ze af en aan met prooien. Waarschijnlijk veel meikevers, want die waren er volop in de buurt van de bomen. Een paar weken geleden is ons weiland gemaaid om te hooien. Ik heb na het maaien vanuit mijn slaapkamerraam gekeken of er voor de uiltjes nog wat te halen viel. En jawel, de drie jongen die op dat moment in de perenboom zaten, kregen alle drie een muis aangereikt. Eentje verdween ermee in de nestkast. Voor zover ik kan zien, zijn de jongen nu ook zelf op zoek naar wat eetbaars. Ik ben benieuwd hoe lang we nog van ze mogen genieten. Ik heb begrepen, dat hun over niet al te lange tijd door de ouders dringend verzocht wordt om te verkassen naar een eigen territorium.'

Bron: de Gelderlander




Geen opmerkingen: